Անհատական հետազոտական աշխատանք՝ մետաղներ

Նախագծի անվանումը՝ <<Մետաղներ>>

Բովանդակությունը՝
●Մետաղների ընդհանուր բնութագրումը` ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները:

Ֆիզիկական հատկություններն են գույնը, կարծրությունը, հալման ջերմաստիճանը,  խտությունը, էլեկտրահաղորդականությունը և ջերմահաղորդականությունը, մետաղական փայլն ու անթափանցիկությունը, պլաստիկությունը:

Քիմիական հատկություններն

●Մետաղների ստացման  ընդհանուր եղանակները: Էլեկտրոլիզ:

Մետաղների մեծ մասը հանդիպում է բնության մեջ միացությունների և հանքաքարերի ձևով։ Նրանք կազմում են օքսիդներ, սուլֆիդներ, կարբոնատներ և այլ քիմիական միացություններ։ Մաքուր մետաղների ստացման և հետագա օգտագործման համար անհրաժեշտ է դրանք զատել հանքաքարից և զտել։ Անհրաժեշտության դեպքում կատարվում է մետաղների լեգիրացում կամ այլ մշակում։ գոյատևման գործընթացներում։

● Ալկալիական մետաղներ` նատրիում, կալիում:
● Մագնեզիում և հողալկալիական մետաղներ: Ջրի կոշտությունն ու դրա վերացման     

Համար մեկ նյութը Երկրագնդում `Ջուր

Համար  մեկ  նյութը Երկրագնդում `Ջուր: Լուծույթներ:  Ծանր  ջուր: Ջրածնի  պերօքսիդ: Ջրի ֆիզ. քիմ. և  ֆիզիոլոգիական  հատկությունները: 

Անհատական հետազոտական աշխատանք՝ <<Առանց ջրի կյանք չկա…>>                  

 Լաբորատոր աշխատանքներ. «Ջրի ֆիզիկական, քիմիական  և օրգանոլեպտիկ  հատկությունները: Լուծույթների պատրաստումը  և  լուծված  նյութի   զանգվածային, մոլային բաժնի, մոլային կոնցենտրացիայի  որոշումը»:

Առաջադրանք 1. Որո՞նք  են  ջրի  ֆիզիկական հատկությունները, թվարկեք….

Ջուրը անհամ, անհոտ և անգույն հեղուկ է։ Ջուրը միակ նյութն է Երկրի վրա, որ սովորական ջերմաստիճանի ու ճնշման պայմաններում կարող է գտնվել երեք ագրեգատային վիճակներում՝ պինդ, հեղուկ և գազային:

Առաջադրանք 2. Որո՞նք  են  ջրի քիմիական  հատկությունները, գրեք  ջրի  փոխազդեցությունը  պարզ  և  բարդ  նյութերի  հետ ռեակցիաների հավասարումները…

Առաջադրանք 3. Որո՞նք  են  ջրի  օրգանոլեպտիկ  հատկությունները, թվարկեք…

Առաջադրանք 4. Ջրի  փոխազդեցությունը  ակտիվ  մետաղներից` նատրիումի  հետ, գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը….և  հավասարեցրեք  էլեկտրոնային  հաշվեկշռի  եղանակով….

Առաջադրանք  5.  Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր… 

Մաքուր ջրի մեջ չպիտի լինի 100 մանրեից ավել, պիտի հոտ ցհւնենա, լինի թափանցիկ։

Առաջադրանք   6.  Որո՞նք  են  ջրի    աղտոտման  պատճառները …

Ջրի աղտոտումը ամենաշատը բխում է մարդուց, քանի որ մարդիք աղբ են գցում ջուրը, նաև գործարաններից է աղտոտվում, և այլն։

Առաջադրանք 7. Խմելու  սոդայի` նատրիումի   հիդրոկարբոնատի  լուծույթի  պատրաստումը  և  կոնցենտրացիայի  որոշումը…

Չափիչ գլանով լցրեցինք և չափեցինք 100մլ ջուր և 5գ սոդա։

m(NaHCO₃)=5գ
m(H₂O)=100գ
d₄(H₂O)=1գ/մլ=1կգ/մ

1)

w(NaHCO₃)=m(NaHCO₃)/m(լուծույթ)x100%=m(NaHCO₃)/m(NaHCO₃)+m(H₂O)=5/5+100=5/105=1/21

Խմելու սոդա-NaHCO₃

Սովորական ջուր-H₂O

Ծանր ջուր-²H₂O, D₂O

Ռադիոակտիվ, գերծանր ջուր-³T₂¹⁸O

Որոշենք սովորական և ծանր ջրի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը

Mr(H₂O)=2+16=18

Mr(­²­H₂O)=4+16=20

Ստուգատեսային Հունվար 2021

Նախագիծ 1.Միջառարկայական նախագիծ՝ քիմիա-կենսաբանություն ՝<<Կենսական  տարրեր;  Սպիտակուցներ:Նուկլեինաթթուներ: Ածխաջրեր: Ճարպեր: Վիտամիններ>> 

Մասնակիցներ՝ ավագ դպրոց-վարժարանի  սովորողներ

Ուղղորդող   հարցերը`

• Որո՞նք են  կենդանի  օրգանիզմի  հիմնական  տարրերը

Կենսական տարեր են կոչվում այն քիմիական տարի ատոմները, որոնք առաջանում են բարդ օրգանական նյութեր՝, սպիտակուներ, ճարպեր, լիպիդներ և այլն, որոնք ապահովում են կենանի օրգանիզմի կենսագործունեությունը

• Ո՞րն է  կենդանի  օրգանիզմի  կառուցվածքային  միավորը

Կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը բջիջն է:

• Ինչու՞  են  գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն  է»

Սպիտակուցը նպաստում է ֆերմենտների և հորմոնների արտադրմանը, նրանց  կանոնավոր գործունեությանը, ապահովում է բջիջների և մկանների առողջությունը: Սպիտակուցները վերկանգնում են բջիջները, տեղափոխում մոլեկուլները։ Դրա համար են ասում գիտնականները, որ առանց սպիտակուց կյանք չկա։

• Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների գործառույթները կենդանի օրգանիզմում։

Սպիտակուցի գործունեությունը՝ նպաստում է ֆերմենտների և հորմոնների արտադրմանը, նրանց  կանոնավոր գործունեությանը, ապահովում է բջիջների և մկանների առողջությունը

Ածխաջրերի գործունեությունը էներգիա տալն է։

Ճարպերը սննդի անհրաժեշտ և առավել կալորիական բաղադրամասեր են և օրգանիզմի էներգիայի աղբյուր։ Դրանք նպաստում են սննդի մեջ օգտագործվող այլ մթերքների ավելի լավ ու լիարժեք յուրացմանը, հաճելի համ ու բուրմունք են տալիս մթերքներին։

Նուկլինաթթունրը կարևորագույն դերն ունեն ժառանգական ինֆորմացիայի պահպանման, փոխանցման և իրականացման մեջ։

• Ինչպիսի՞  օրգանական և  անօրգանական  նյութեր  կան  կենդանի  օրգանիզմում:

Օրգանական նյութեր՝ ճարպեր, գլյուկոզ, սախարոզ, սպիտակուցներ: Անօրգանական նյութեր՝ ջուր, կերակրի աղ, յոդ, աղաթթու, ածխաթթու գազ, թթվածին:

Թթվածին

 <<Թթվածին, օզոն, օքսիդներ, այրում>>

1.-Թթվածնի տարածվածությունը երկրագնդի վրա

Թթվածինը Երկրի կեղևի ամենատարածված էլեմենտն է։ Ազատ վիճակում գտնվում է մթնոլորտային օդում, կապված ձևով մտնում է ջրի, միներալների, լեռնային ապարների, և բոլոր այն բույսերի, որոնցից կազմված են բուսական և կենդանական օրգանիզմները։

2. -Թթվածնի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները

 Ֆիզիկական հատկություննր

 Հայտնի է, որ թթվածինը.

• սովորական պայմաններում գազ է,
• հոտ չունի,
• անգույն է,
• համ չունի,
• եռում է 90,19 Կ (-182,96 °C) ջերմաստիճանում,
• գոլորշիանում է 54,8 Կ (-218,35 °C) ջերմաստիճանում,
• հեղուկ և պինդ վիճակում երկնագույն է,
• հեղուկ վիճակում դեպի մագնիսն է ձգվում

Թթվածնի խտությունը 0 °C ջերմաստիճանում և 101 կՊա ճնշման տակ հավասար է 1,43 գ/լ, ինչը 1,11 անգամ մեծ է օդի խտությունից։ Թթվածինը ջրում քիչ է լուծվում. 20 °C ջերմաստիճանում 100 ծավալ ջրում լուծվում է 3 ծավալ թթվածին, որն էլ, ապահովում է ջրային կենդանիների ու բույսերի շնչառությունը։

Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս թթվածնի, ինչպես և՝ ցանկացած այլ գազի, լուծելիությունը ջրում նվազում է, իսկ իջեցնելիս՝ աճում։ Օրինակ՝ 0 °C ջերմաստիճանում թթվածնի լուծելիությունը 100 ծավալ ջրում 5 ծավալ է, և այդ հանգամանքի հետ է մասամբ կապված հյուսիսային ծովերի ձկնառատությունը։

Քիմիական հատկություննր

Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են գրեթե բոլոր ոչ մետաղները՝ ֆտորից (F₂), քլորից (Cl₂), բրոմից (Br₂) և յոդից (J₂) բացի։

Փոխազդում է ածխի հետ։

Կարևոր է նշել, որ թթվածնի պակասի դեպքում ածխի այրումից առաջանում է խիստ վտանգավոր գազ՝ ածխածնի (II) օքսիդ (CO՝ շմոլ գազ).

Փոխազդում է նաև ֆոսֆորի և ծծումբի հետ.

 3.-Թթվածնի կիրառումը

Թթվածինն ազատ վիճակում քիմիապես ակտիվ պարզ նյութերից է ու հեշտությամբ փոխազդում է մեծ թվով պարզ և բարդ նյութերի հետ։

• Թթվածնի փոխազդեցությունը ոչ մետաղների հետ.

Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են գրեթե բոլոր ոչ մետաղները՝ ֆտորից (F₂), քլորից (Cl₂), բրոմից (Br₂) և յոդից (J₂) բացի։

Փոխազդում է ածխի հետ։

Կարևոր է նշել, որ թթվածնի պակասի դեպքում ածխի այրումից առաջանում է խիստ վտանգավոր գազ՝ ածխածնի (II) օքսիդ (CO՝ շմոլ գազ).

Սենյակային ջերմաստիճանում ծծումբը նույնիսկ մաքուր թթվածնում չի փոփոխվում, բայց օդում տաքացնելիս այրվում է թույլ երկնագույն բոցով։

Փոխազդում է ֆոսֆորի հետ.

Այս ռեակցիան սկսելու համար անհրաժեշտ է բարձր ջերմաստիճան ռեակցիան ընթանում է ինքնաբերաբար՝ լույսի ու ջերմության անջատմամբ։

• Փոխազդեցությունը մետաղների հետ.

Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են նաև գրեթե բոլոր մետաղները, օրինակ՝ ոսկին (Au)։ Այդպիսի ռեակցիաներն սկսելու համար սովորաբար տաքացում է պահանջվում.

Պղինձը (Cu) միանում է թթվածնին՝ առաջացնելով սև փոշի՝ պղնձի (II) օքսիդ (CuO).

4.-Օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ

5.- Լաբորատոր փորձ՝ <<Օդի բաղադրությունը>>

Անհատական-հետազոտական  աշխատանքներ՝

1.Թթվածնի ամենակարևոր հատկությունների  մասին (շնչառություն, այրում)

2.Ի՞նչ է մթնոլորտը, շերտերը

3.Թունավոր նյութերը օդում

4.Օզոն, օզոնային շերտ, օզոնային ճեղքերի վտանգավորությունը և առաջացման պատճառները:

Առաջադրանքներ՝Հաստատեք կամ հերքեք  պնդումների  ճշմարտացիությունը  օքսիդների  վերաբերյալ.

1. Թթվածին պարունակող  երկտարր  միացություններ են, որոնցում  թթվածնի  օքսիդացման  աստիճանը  -2  է:
2. Բոլոր օքսիդները  ջրում  լուծելի  են:
3. Բոլոր օքսիդները   փոխազդում  են  թթուների  հետ:
4. Հիմնային օքսիդները, փոխազդելով  թթուների  հետ, առաջացնում  են  աղ  և  ջուր:
5. Ըստ CaCO₃  → CaO  +  CO₂  ռեակցիայի հավասարման  ստացված  թթվային  օքսիդի  զանգվածը  ելային  աղի  զանգվածի  56 %- ն  է:
6. Na₂O, CO₂, N₂O₅, CaO, SO₃  օքսիդների  շարքում  գրված  է  երեք  հիմնային  օքսիդ:
7. Գիտելիքի ինքնաստուգում՝ <Ջրածին; Թթվածին>>

1.    Արտահայտություններից  ո՞րն  է  ճիշտ  ջրածին  տարրի  մասին.

          ա) ջրածինն  ամենաթեթև  գազն  է

          բ) ջրածինը  մտնում  է  թթուների  բաղադրության մեջ

          գ) ջրածինը  փոխազդում  է  թթվածնի  հետ

          դ) ջրածինն  աստղերի  մթնոլորտի  հիմնական  բաղադրամասն  է:

2.    Լաբորատորիայում  ջրածին  կարելի է   ստանալ  որոշ  մետաղների  և  թթուների  փոխազդեցությունից: Գրեք  այդպիսի  ռեակցիայի  հավասարման   օրինակ….  

3. Ինչպե՞ս  են  անվանում  երկու  ծավալ  ջրածնի  և  մեկ  ծավալ  թթվածնի    խառնուրդը.     1)   շմոլ  գազ                  2)     շառաչող  գազ                       3) թունավոր  գազ                  4)  ջրագազ                                                                                                                   4.ա) Նշված  մետաղներից  ո՞րը  կփոխազդի  թթվի  հետ. առաջացնելով  ջրածին.

                1) Cu                    2) Ag           3) Al                     4) Hg

բ) Գրեք  այդ  մետաղի  և   աղաթթվի  հետ  քիմիական  ռեակցիայի  հավասարումը:

գ)նշեքռեակցիայիտեսակը…..

5.    Փականոթումպայթացրելեն10գջրածինև16գթթվածին:

ա) Ո՞րգազնէմնացելպայթունիցհետո.

  1. չի  մնացել                       

  2. թթվածին                       

  3. երկուսն  էլ  

  4. ջրածին   

բ) Գրել  ռեակցիայի  հավասարումը…..

գ) Քանի՞  գրամ  ջուր  կստացվի …..                           

7.Ոˆր  միացության մեջ  է  թթվածնի պարունակությունը ամենամեծը,  պատասխանը  հիմնավորել  հաշվարկով.   1) H₂O             2) CO₂                3)  CuO               4) CaCO₃   

8. Գրեք ներքոբերյալ անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները, հավասարեցրեք և նշեք  ռեակցիայի  տեսակը.

ա) Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ` Ca→ CaO →Ca(OH)₂→  CaCl₂

բ) Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P₂O₅→H₃PO₄ →Na₃PO₄

Հաշվարկային֊ լաբորատոր փորձեր` <>

Գրեք ներքոբերյալ անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները, հավասարեցրեք և նշեք ռեակցիայի տեսակը.

• Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ` Mg→ MgO →Mg(OH)<sub>2</sub>→  MgCl<sub>2</sub>
• Քանի՞ գրամ աղ կստացվի, եթե այրել ենք 4,8 գրամ մագնեզիում:
• Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P₂O₅→H₃PO₄ →Na₃PO₄

Փորձ 1 (Մագնեզիումի օքսիդի ստացումը)

2Mg+O2—>2MgO+Q

Միացման ռեակցիա

Միացման է կոչվում այն ռեակցիան, որի ժամանակ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար և ստացվում բարդ նյութ։

Փորձ 2 (Հիմքի՝ մագնեզիումի հիդրօքսիդի ստացում)

MgO+H2O—>Mg(OH)

Միացման ռեակցիա

Միացման է կոչվում այն ռեակցիան, որի ժամանակ երկու կամ ավելի նյութեր միանում են իրար և ստացվում բարդ նյութ։

Փորձ 3

Mg(OH)2+2HCI—>MgCl2+2H2O ()

Չեզոքացման ռեակցիա

Չեզոքացման է կոչվում այն ռեակցիան, որը ընթանում է հիմքի և թթվի միջև փոխանակման ռեակցիա, որի ժամանակ ստացվում է ազ և ջուր։

Դասարանական աշխատանք․ Քիմիա

Նյութի քանակական և որակական․

Նյութի որակական բաղադրություն ասելով հասկանում ենք՝ ինչպիսի ատոմներից է կազմված։

Նյութի քանակական բաղադրություն ասելով հասկանում ենք՝ ատոմների թիվը մոլոկուլում։

1․Ատոմների թիվը մոլոկուլում

N (H)=2 ատոմ

N (O)=1 ատոմ

2․ Ատոմների զանգվածային հարաբերությունը բարդ նյութում։

m (H):m (O)=2*Ar (H):Ar (O)=2*1:16=1:8

3. Ատոմների զանգվածային բաժինները բարդ նյութում

w (H)=?%

w(O)=?%

Նախ որոշենք ջրի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը։

Mr (H₂O)=2*1+16=18

w (H)=2:18*100%=11,11%

w (O)=16:18*100%=88,89%

Գործնական աշխատանք 1 (Նյութերի հատկությունները)

Դաս 2- Գործնական աշխատանք 1. <<Նյութերի  հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական,ֆիզիոլոգիական>>                                                                                                         Նյութերը դասակարգել,տեղադրել աղյուսակում,անվանել,գրել բանաձևերը: Նկարագրել  ֆիզիկական  հատկությունները՝ գույնը, ագրեգատային  վիճակը(պինդ, հեղուկ, գազային), եռման,հալման ջերմաստիճանները, ջերմա-,էլեկտրահաղորդականությունը, լուծելիությունը ջրում  և այլն:

Պարզ նյութեր	Բարդ նյութեր
թթվածին	կերակրի աղ
ազոտ երկաթ ալյումին անագ պղինձ ոսկի	շաքար ջուր ացետոն կավիճ քվարց ածխաթթու գազ

Կատարել քանակական և որակական հաշվարկներ բարդ նյութերի հետ:

Ինչպիսի՞ տարրերից է կազմված նյութը,ատոմների քանակը,հաշվել հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr, տարրերի  ատոմների զանգվածային բաժինները՝ w,զանգվածային հարաբերությունները:

Տնային աշխատանք՝ ընտրեք կենցաղում կամ շրջապատում 2-3 նյութ,գրեք դրանց բանաձևերը և կատարեք հետևյալ հաշվարկները`

• Ինչպիսի՞ տարրերից են կազմված նյութը,ատոմների քանակը
• Հաշվեք հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr
• Որոշեք տարրերի զանգվածային բաժինները՝w,զանգվածային հարաբերությունները  և  տարրերի  մոլային  բաժինները բարդ  նյութերում:

Նյութի հատկություններն են կոչվում այն հատկանիշները, կամ բնութագրիչները, որոնցով նյութերը նման են իրար, կամ տարբերվում են իրարից։

Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում, կամ չափում են առանց նորույթ ստանալու։

Նյութի քիմիական հատկությունը քիմիական պոխարկումների, ռեակցիաների մասնակցելու ընդունակությունն է։

Նյութի Ֆիզիոլոգիական հատկությունը ազդեցությունն է կենդանի օրգանիզմի վրա։

7-8-րդ դասարանի կրկնողություն

Հարցեր և վարժություններ.

• Սահմանեք և բնութագրեք ո՞րն է կոչվում ֆիզիկական մարմին,օրինակներ…

Ֆիզիկական մարմինը մեզ շրջապատող բոլոր մարմիններն են։ Ֆիզիկական մարմինները ունեն զանգված, որոշակի ծավալ և ձև։ Ֆիզիկական մարմինները կազմված են նյութերից։ Ֆիզիկական մարմին է՝ սեղանը, ատոռը, հեռախոսը և այլն։

• Մոտավորապես քանի՞ միլիոն  նյութ  է  հայտնի մարդկությանը

Այժմ մարդկությանը հայտնի է 25-30 մլն․ նյութ։

• Սահմանեք, դասակարգեք և բնութագրեք նյութերը, գրեք պարզ և բարդ, անօրգանական և օրգանական նյութերի օրինակներ…

Նյութը կազմված է մասնիկներից։ Նյութը միմյանց հետ փոխազդող մասնիկների համախումբ է, իրեն բնորոշ բաղադրությամբ, հատկություններով՝ զանգվածով, ծավալով օժտված։ Նյութերը գտնվում են պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում։ Բարդ նյութերը կազմված են մի քանի տարբեր տարրերի ատոմներից, իսկ պարզ նյութերը մեկ տարրի ատոմներից։ Օրգանական են այն բարդ քիմիական միացությունները, որոնց մեջ մտնում է ածխածինը։

• Սահմանեք և բնութագրեք մաքուր նյութերի հատկությունները`ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական, օրինակներ….

Նյութը օժտված է ֆիզիկական, ֆիզիոլոգիական և քիմիական հատկություններով։ Ֆիզիկական հատկություններ են՝ համը, հոտը, գույնը, ագրեգատային վիճակը, լուծելիությունը ջրում, խտությունը, հալման և եռման ջերմաստիճանները, պլաստիկությունը և ջերմա ու էլեկտրա հաղորդակցությունը։ Քիմիական հատկություններ են՝ փոխազդեցությունը այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի առաջացումը։ Ֆիզիոլոգիական հատկություններն են այդ նյութի ազդեցությունը կենդանի օրգանիզմների վրա և այդ նյութերի կիրառությունը։

Ռեակցիաների տեսակներ

Քիմիական հավասարումներ

Քիմիական հավասարումը դա ռեակցիայի պայմանական գռարումն է բանաձևերի, և եթե անհրաժեշտ է գործակիցների միջոցով։

 

Քիմիական ռեակցիաներ

Միացման ռեակցիա

Միացման  քիմիական ռեակցիայի ժամանակ երկու կամ ավելի նյութերից ստացվում է մեկ բարդ նյութ:

Mg+O₂=2(MgO), Al+O₂=Al₂O₃

2-ը ցույց է տալիս մոլեկուլների և ատոմների թիվը։

Քայքայման ռեակցիա

Քայքայման ռեակցիայի ժամանակ մեկ բարդ նյութի քայքայումից ստացվում են երկու կամ ավելի նյութեր:

(NH)Cr₂O₂=N2+G₂O+H₂O

(CuOH)₂CO₃=2CuO+H₂O+CO₃)

Տեղակալման ռեակցիա․

Տեղակալման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնք կատարվում են պարզ և բարդ նյութերի միջև, որտեղ պարզ նյութի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի տարրի ատոմներից, որևէ մեկից։

Fe+CuCl=Cu+FeCl₂

Փոխանակման ռեակցիա․

Փոխանակման են կոչվում այն ռեակցիաներըը, որոնք կատարում են 2 բարդ նյութերի միջև, որտեղ նրանք փոխանակվում են իրենց բաղադրիչ մասերով։

Քիմիական հավասարումներ

Քիմիական հավասարումը, դա քիմիական ռեակցիայի պայմանական գրառումն է, բանաձևերի և եթե անհրաժեշտ է գործակիցների միջոցով։ Կա չորս տեսակի ռեակցիա՝

Միացման

2Mg+O₂=2MgO

4Al+3O₂=2Al₂O₃

4K+O₂=2K₂O

Քայքայման

(NH₄)Cr₂O₇=N₂+Cr₂O₃+4H₂O

N₂H₈

(CuOH)₂CO₃=2CuO+H₂O+CO₂

Փորձանոթը  հորիզոնական  դիրքով  ամրացրեք  լաբորատոր  կալանի  թաթին: Գազատար  խողովակի  ծայրն  իջեցրեք  կրաջուր  պարունակող  բաժակի  մեջ  ու  մալաքիթը  տաքացրեք: Կանաչ  փոշին  վերածվում  է  սև  փոշու, իսկ  փորձանոթի  պատերին  ջրի  կաթիլներ  են  հայտնվում: Գազատար  խողովակից  դուրս  եկող  գազը  պղտորում  է  կրաջուրը , ինչը  հաստատում  է  , որ  քայքայումից  առաջացել  է  նաև  ածխածնի (IV) օքսիդ(CO₂):

Cu₂CH₂O₅= CuO+H₂O+CO₂

Տեղակալման

Տեղակալման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնք կատարվում են պարզ և բարդ նյութերի միջև, որտեղ պարզ նյութի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի տարրի ատոմներից, որևէ մեկի։

Fe+CuCl₂=Cu+FeCl₂

Չեզոքացման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնք ընթանում են հիմքի և թթվի միջև և առաջանում է ջուր և աղ։

Պղնձի(II) սուլֆատի  փոխազդեցությունը  երկաթի  հետ

Լցնել ջուր, գդալիկով  ավելացրեք  մի  պտղունձ  պղնձի(II) սուլֆատ, խառնեք  ապակյա  ձողիկով  և  ստացված  կապույտ  լուծույթի  մեջ  իջեցրեք  թելով  կապված  մեխը: Մի  առ  ժամանակ  հետո  մեխը  կարմրում  է:

CuCl₂+Fe=FeCl₂+Cu

1.Վերջացրեք ռեակցիաները, հավասարեցրեք, նշեք տիպերը, նյութերը տեղադրեք աղյուսակում և անվանեք՝

K +O₂=

BaO + H₃PO₄=

Fe(OH)₃ + H₃PO₄ =

Al₂O₃ +H₂SO₄=

CaO + HNO₃=

Al + Cr₂O₃=

Na +H₂O=

P₂O₅ + H₂O=

Al+H₂SO₄=

Al+Cl₂=

օքսիդ	թթու	հիմք	Աղ

2.Իրագործեք հետևյալ ռեակցիաների հավասարումները,նշեք տիպերը:

Zn → ZnO → ZnCl2 →Zn(OH)2 → ZnO → Zn

    Ca → Ca(OH)₂  → CaSO₄  →  BaSO₄

S → SO₂ → SO₃ → H₂SO₄ → Na₂SO₄

C  →  CO₂  →  CaCO₃  →  CO₂ →  CaCO₃ →  Ca(NO₃)₂